Hukuk Davalarında Süreler
Hukuk davaları, ceza davalarının aksine süreler yönünden daha karışıktır. Hukuk davalarında da, diğer yargı davalarında olduğu gibi sürenin kaçırılması halinde hak kaybına neden olmakta, telafisi imkansız sonuçlar doğurabilmektedir. Bu yönü ile sürelerin ne olduğunu, hangi durumda ne kadar süre verildiğini bilerek ona göre itirazda ve talepte bulunmak, ileride oluşabilecek hak kaybının önüne geçecektir. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda, kesin olarak Hukuk uyulması gereken süreler ve gerektiğinde hakim tarafından takdir edilen süreler açıkça belirtilmektedir. Şimdi Hukuk davalarında süreler ne kadar biraz daha ayrıntıya inelim.
Hukuk Davalarında Sürelere İlişkin Kurallar
6100 Sayılı HMK.’da “sürelere ilişkin kurallar” ile hukuk davalarına ilişkin süreler ve kurallar düzenlenmiştir. Buna göre;
- Süreler gün, ay ve yıl olarak hesaplanır, gün olarak belirlenen sürelerde ilk gün hesaba katılmaz.
- Ay ve yıl olarak belirlenen süreler, ayın ya da yılın kaçıncı günü işlemeye başlamış ise, biteceği ay veya yılın aynı gününde biter. Örnek verecek olursak 27/04/2017 tarihinde işlemeye başlayan üç aylık süre 27/07/2017 tarihinde, 15/03/2016 tarihinde işlemeye başlayan bir yıllık süre 15/03/2017 tarihinde biter, son günü tatil saatinde ve biteceği ayın sonunda böyle bir gün yoksa ayın son günü bitiş tarihi olarak kabul edilir. (Örnek verecek olursak, 31 Ocak 2017 tarihinde tebliğ edilmiş bir aylık süre 28 Şubat 2017 tarihinde son bulacaktır.)
- Sürenin son günü, öğleden sonrası resmi tatil olan bir güne denk gelirse süre öğlen sonunda biter. Sürenin bittiği son gün resmi tatil gününe rastlarsa, süre tatili izleyen günde mesai saati bitiminde son bulur.
- Kanunda belirtilen süreler kesindir.
- Kesin süre içinde yapılması gereken işlemi, yapmayan tarafın, o işlemi yapma hakkı ortadan kalkar.
- Hakim, tayin ettiği sürenin kesin olduğuna karar verebilir. Aksi halde, belirlenen süreyi geçirmiş olan taraf yeniden süre isteyebilir. Bu şekilde verilecek süre kesindir ve ikinci kez süre verilmez.
- Elde olmayan sebeplerle, kanunda belirtilen veya hakimin kesin olarak belirlediği süre içinde gerekli işlemi yapamayan kimse, eski hale getirme talebinde bulunabilir.
- Süresinde yapılamayan işlemle ulaşılmak istenen aynı sonuca, eski hale getirme dışında, başka bir hukuki yoldan ulaşılabiliyorsa, eski hale getirme talebinde bulunulmaz.
- Mahkemeler, resmi çalışma gün ve saatlerinde görev yaparlar. Ancak, zorunluluk veya gecikmesinde zarar bulunan hallerde, keşif, delillerin tespiti ve günlük duruşma listesinde yazılı işler gibi işlemlerin, resmi tatil günlerinde veya çalışma saatlerinin dışında da yapılmasına karar verebilir.
- Elektronik ortamda yapılan işlemlerde süre gün sonunda biter.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda süreler, yasanın öngördüğü şekilde bazen tefhim, bazen tebliğ, bazen öğrenme, bazen bir olayın oluş tarihi (ölüm tarihi, ihale tarihi), bazen ilan tarihi dikkate alınarak işlemeye başlar.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda, hangi işlemden dolayı ne kadar süre verildiği, gün, ay ve yıl olarak aşağıdaki gibidir.
6100 Sayılı Hukuk Mahkemeleri Kanununda Süreler
6100 SAY. HMK. MADDE | KONU | SÜRELER
(01/10/2011) |
20/1 | Görevsizlik veya yetkisizlik kararı üzerine yapılacak işlemler | İki Hafta |
38/1 | Hakimin reddi usulü | En Geç ilk Duruşmada ileri sürmesi gerekir. Taraf, ret sebebini davaya bakıldığı sırada öğrenmiş ise En geç öğrenmeden sonraki ilk duruşmada, |
38/5 | Hakimin reddi, dilekçesine karşı yanın cevap süresi | Bir Hafta |
42/6 | Ret talebinin incelenmesi | İki Hafta |
43/2 | Ret talebine ilişkin kararlara karşı istinaf | Bir Hafta |
44/2 | Ret talebine ilişkin kararların temyizi | Bir Hafta |
46/3 | Devletin sorumluluğu ve rücu | Bir Yıl |
82/1 | İstifa Eden Vekilin Sorumluluğunun Devamı | İki Hafta |
83 | Vekilin azli | İki Hafta |
96/1 | Süre
(Eski Hale Getirme) |
İki Hafta |
104/1 | Adli tatilde biten sürenin uzaması | Bir Hafta |
119 | Dava dilekçesinin eksikliğin tamamlanması | Bir Hafta |
120/2 | Harç ve avans ödenmesi için süre verilmesi | İki Hafta |
122 | Dava dilekçesinin tebliği | İki Hafta |
127/1 | Cevap dilekçesini verme süresi | İki Hafta, |
130/1 | Cevap dilekçesinde eksiklik giderilmesi için ek süre | Bir Hafta |
136/1 | Tarafların ikinci dilekçeleri (Cevaba Cevap, İkinci Cevap Dilekçeleri) | İki Hafta |
140/5 | Ön inceleme duruşması, delil ibrazı | İki Hafta |
144 | Tarafların dinlenilmesi | İki Hafta |
150/3 | Tarafların duruşmaya gelmemesi, sonuçları ve davanın açılmamış sayılması, dosyanın işlemden kaldırılması | Dosyanın İşlemden Kaldırılması 1 Ay (Harçsız Yenileme)
Dosyanın Açılmamış Sayılması 3 Ay |
166 | Davaların birleştirilmesi | Derhal |
178/1 | Islah sebebiyle ortaya çıkan yargılama giderleri ve karşı tarafın zararının ödenmesi, teminat yatırılması | Bir Hafta |
180/1 | Davanın tamamen ıslahı, dilekçe verme | Bir Hafta |
181/1 | Davayı Kısmen Islah Edene Verilecek Süre | Bir Hafta |
208/4 | Resmi evraktakı yazı veya imzayı inkar edene dava açması için verilecek süre | İki Hafta |
233 | Yeminin şekli | Derhal |
243/2 | Tanığın davet edilmesi | Bir Hafta |
253 | Çekinmenin kabul edilmemesinin sonucu | İki Hafta |
264 | Yalan yere veya menfaat temin ederek tanıklık edilmesi ve sonuçları | Derhal |
272/3 | Bilirkişinin görevini yapmaktan yasaklı olması ve reddi | En Geç Bir Hafta |
274/1 | Bilirkişinin görev süresi | Üç Ay |
275/1 | Bilirkişinin haber verme yükümlülüğü | Bir Hafta |
275/1 | Bilirkişinin haber verme yükümlülüğü | Bir Hafta |
281/1 | Bilirkişi raporuna itiraz | İki Hafta |
287/1 | Devletin Sorumlu Bilirkişiye Karşı Açacağı Rücu davasında zamanaşımı | Bir Yıl |
294 | Gerekçeli Kararın Yazılması, Hüküm, hükmün verilmesi ve tefhimi | Bir Ay |
317/2 | Basit Yargılamada Cevap Verme Süresi | İki Hafta |
320/3 | Basit yargılamada duruşma aralıkları, Ön inceleme ve tahkikat | Bir Ay |
321/2 | Gerekçeli kararın Yazılması | Bir Ay |
325 | Resen yapılması gereken işlemlere ilişkin giderler | Bir Ay |
339/1 | Adli yardımla ertelenen yargılama giderlerinin tahsili | Bir Yıl |
343 | İstinaf dilekçesinin başka mahkemece mahkemesine gönderilmesi | Derhal |
344/1 | İstinaf harç ve gider avans noksanlığının tamamlanması | Bir Hafta |
345/1 | Başvuru süresi (İstinaf) | İki Hafta |
346/2 | İstinaf dilekçesinin reddi nedeniyle İstinaf yoluna başvurulması | Bir Hafta |
347/2 | İstinaf dilekçesine cevap | İki Hafta |
348/1 | Katılma yolu ile başvurma | İki Hafta |
361 | Temyiz yoluna başvuru süresi | Bir Ay |
365 | Temyiz dilekçesinin, başka bir mahkemece mahkemesine gönderilmesi | Derhal |
369/1 | Temyiz incelemesi ve duruşma çağrı süresi | İki Hafta |
369/6 | Temyiz incelemesi ve duruşması karar süresi | Bir Ay |
372 | Yargıtay kararlarının tebliği | Derhal |
377/1 | Yargılamanın iadesi süresi | Öğrenmeden İtibaren Üç Ay, Hükmün Kesinleşmesinden İtibaren On Yıl |
387 | Çekişmesiz Yargı İşlerinde Kararlara karşı başvuru yolları | İki Hafta |
390 | İhtiyati tedbir talebi | Derhal |
392/2 | İhtiyati tedbirde haksız çıkana karşı dava açma süresi, teminat gösterilmesi | Bir Ay |
393/1 | İhtiyati tedbir kararının uygulanması | Bir Hafta |
394/2 | İhtiyati tedbir kararına karşı itiraz süresi | Bir Hafta |
394/3 | İhtiyati tedbir kararının uygulanmasına karşı itiraz | Bir Hafta |
397/1 | İhtiyati tedbiri tamamlayan işlemler | İki Hafta |
399/3 | İhtiyati tedbir haksız çıkana karşı tazminat davası açma zamanaşımı | Bir Yıl |
402/2 | Delil tespiti talebi ve karar itiraz süresi | Bir Hafta |
403 | Acele hallerde tespit | Bir Hafta |
409/1 | Tahkim sözleşmesine aykırılık, İtiraz hakkından feragat | İki Hafta |
416/1-a | Tarafların Hakemlerini Belirlemeleri | Bir Ay |
416/1-c | Hakem heyetinin hukuçu olanının kıdemi | Beş Yıl ve Daha Fazla |
418/2 | Hakemin reddi usulü | İki Hafta |
418/3 | Red talebinin kabul edilmemesi mahkemeye başvurma süresi | Bir Ay |
422 | Hakemin kendi yetkisi hakkında karar vermesi | Hakem veya Hakem kurulunun yetkisizliğine ilişkin itiraz, En Geç Cevap Dilekçesinde. Hakem veya hakem kurulunun yetkisini aştığına ilişkin itiraz Derhal ileri sürülmelidir. |
426 | İhtiyati Haciz veya İhtiyati Tedbir Kararı Alınmış ise Dava Tarihi | İki Hafta |
427/1 | Tahkim süresi | Bir Yıl |
437 | Hakem kararının tavzihi, düzeltilmesi ve tamamlanması | İki Hafta |
439/4 | Hakem kararına karşı açılacak iptal davası | Bir Ay |
442 | Avans yatırılması ve giderlerin ödenmesi | Bir Ay |